Showing posts with label 6/11. Show all posts
Showing posts with label 6/11. Show all posts

Friday, August 30, 2019

आसक्तमनाः, आसने, आसनम्, आसम्

श्रीमद्भगवद्गीता
शब्दानुक्रम -Index
--
आसक्तमनाः 7/1,
आसने 6/12,
आसनम् 6/11,
आसम् 2/12,
--          

Wednesday, August 28, 2019

आत्मतृप्तः, आत्मनः

श्रीमद्भगवद्गीता
शब्दानुक्रम -Index 
--
आत्मतृप्तः 3/17,
आत्मनः 4/42, 5/16, 6/5, 6/6, 6/11, 6/19,
--               

Thursday, August 1, 2019

अत्युच्छ्रितम्, अत्येति,

श्रीमद्भगवद्गीता 
शब्दानुक्रम -Index 
--
अत्युच्छ्रितम् 6/11,  
अत्येति 8/28,
--   

Wednesday, July 31, 2019

अतितरन्ति, अतिनीचम्, अतिमानः,

श्रीमद्भगवद्गीता
शब्दानुक्रम -Index
--
अतितरन्ति 13/25,
अतिनीचम् 6/11,
अतिमानः 16/4,
--       

Sunday, July 27, 2014

आज का श्लोक, ’शुचौ’ / ’śucau’

आज का श्लोक, ’शुचौ’ / ’śucau’
__________________________

’शुचौ’ / ’śucau’- स्वच्छ (स्थान) में, पर,

अध्याय  6, श्लोक 11,
--
शुचौ देशे प्रतिष्ठाय स्थिरमासनमात्मनः ।
नात्युछ्रितं नातिनीचं चैलाजिनकुशोत्तरम् ॥
--
(शुचौ देशे प्रतिष्ठाप्य स्थिरम्-आसनम्-आत्मनः ।
न-अत्युच्छ्रितम् न-अतिनीचम् चैल-अजिन-कुशोत्तरम् ॥)
--

भावार्थ :
(ध्यान-योग के अभ्यास हेतु) स्वच्छ स्थान पर स्थिरता से बैठने का अपना आसन, कपड़े पर मृग-छाले, और उस पर कुश बिछाकर ऐसा बनाये, जो न तो बहुत ऊँचा हो, न अति नीचा हो, अर्थात् जिस पर सुखपूर्वक बैठा जा सके ।
--

’शुचौ’ / ’śucau’ - in a clean, serene (place),

Chapter 6, śloka 11,

śucau deśe pratiṣṭhāya
sthiramāsanamātmanaḥ |
nātyuchritaṃ nātinīcaṃ
cailājinakuśottaram ||
--
(śucau deśe pratiṣṭhāpya
sthiram-āsanam-ātmanaḥ |
na-atyucchritam na-atinīcam
caila-ajina-kuśottaram ||)
--
Meaning :
(For practicing dhyāna-yoga, -meditation), one should select a clean, serene place and by means of putting cloth and deer-skin upon kusha-grass, prepare a comfortable and stable seat for sitting.
--

Thursday, March 6, 2014

आज का श्लोक, 'स्थिरम्' / 'sthiraM'

आज का श्लोक, 'स्थिरम्' / 'sthiraM'
____________________________

'स्थिरम्' / 'sthiraM' - स्थिर, अचल, दृढ,
--
अध्याय  6, श्लोक 11,
--
शुचौ देशे प्रतिष्ठाय स्थिरमासनमात्मनः ।
नात्युछ्रितं नातिनीचं चैलाजिनकुशोत्तरम् ॥
--
(शुचौ देशे प्रतिष्ठाप्य स्थिरम्-आसनम्-आत्मनः ।
न-अत्युच्छ्रितम् न-अतिनीचम् चैल-अजिन-कुशोत्तरम् ॥)
--
(टिप्पणी : अति-उत्-श्रितम्, चैल-अजिन)
--
भावार्थ :
(ध्यान-योग के अभ्यास हेतु) स्वच्छ स्थान पर स्थिरता से बैठने का अपना आसन, कपड़े पर मृग-छाले, और उस पर कुश बिछाकर ऐसा बनाये, जो न तो बहुत ऊँचा हो, न अति नीचा हो, अर्थात् जिस पर सुखपूर्वक बैठा जा सके ।
--
अध्याय 12, श्लोक 9,
--
अथ चित्तं समाधातुं न शक्नोषि मयि स्थिरम्
अभ्यासयोगेन ततो मामिच्छाप्तुं धनञ्जय ॥
--
(अथ चित्तम् समाधातुम् न शक्नोषि मयि स्थिरम्
अभ्यासयोगेन ततो माम्-इच्छ-आप्तुम् धनञ्जय ॥)
--
(टिप्पणी : सं + आ+ धातुम् = समाधातुम् , आधार में सुचारु रूपेण आश्रय लेना)  
भावार्थ :
हे धनञ्जय (अर्जुन)! और यदि तुम चित्त को मुझमें समाहित कर वहीं दृढतापूर्वक स्थिर नहीं कर सकते, तो अभ्यासयोग के सहारे मुझे प्राप्त करने की इच्छा करो ।
--
'स्थिरम्' / 'sthiraM' - stable, well-placed, fixed, steady, settled, / convenient, comfortable and stable,
--

Chapter 6, shloka 11,
--
shuchau deshe pratiShThApya
sthiramAsanAtmanaH |
nAtyuchchhritaM nAtinIchaM
chailAjinakushottaraM ||
--
(For practicing dhyAna-yoga, -meditation), one should select a clean, serene place and by means of putting cloth and deer-skin upon kusha-grass, prepare a comfortable and stable seat for sitting.
--
Chapter 12, shloka 9,
--
atha chittaM samAdhAtuM
na shaknoShi mayi sthiraM |
abhyAsayogena tato
mAmichChhAptuM dhananjaya ||
--
Meaning :
And, if you find it difficult to fix your attention rooted firmly in Me, then try to attain Me devotedly, by way of practicing yoga. (abhyAsa-yoga).
--