Saturday, June 7, 2014

आज का श्लोक, ’संघातः’ / ’saṃghātaḥ’

आज का श्लोक,  ’संघातः’ /  ’saṃghātaḥ’ 
_______________________________

’संघातः’ /  ’saṃghātaḥ’ - स्थूल देह-पिण्ड,

अध्याय 13, श्लोक 6,
इच्छाद्वेषः सुखं दुःखं सङ्घातश्चेतना धृतिः ।
एतत्क्षेत्रसमासेन सविकारमुदाहृतम् ।
--
(इच्छा द्वेषः सुखम् दुःखम् सङ्घातः चेतना धृतिः ।
एतत् क्षेत्रम् समासेन सविकारम्-उदाहृतम् ॥)
--
भावार्थ :
इच्छा, द्वेष, सुख, दुःख, पञ्चतत्त्वों के सङ्घात (संयुक्त होने) से निर्मित देह, चेतना, तथा धृति, इन सब को सम्मिलित रूप से, इन विकारों सहित संक्षेपतः ’क्षेत्र’ कहा जाता है ।
--
’संघातः’ /  ’saṃghātaḥ’  - combination, composite, aggregate,

Chapter 13, śloka 6,

icchādveṣaḥ sukhaṃ duḥkhaṃ
saṅghātaścetanā dhṛtiḥ |
etatkṣetrasamāsena
savikāramudāhṛtam |
--
(icchā dveṣaḥ sukham duḥkham
saṅghātaḥ cetanā dhṛtiḥ |
etat kṣetram samāsena
savikāram-udāhṛtam ||)
--
Meaning :
Desire, repulsion, joy, sorrow, the gross body as the composite of 5 elements, consciousness, and just or unjust conviction, -in brief, these all together are named 'kṣetra' / the field (where-in all activities take place).
--

No comments:

Post a Comment