आज का श्लोक, ’षण्मासाः’ / ’ṣaṇmāsāḥ’

आज का श्लोक,
’षण्मासाः’ / ’ṣaṇmāsāḥ’
_________________________________

’षण्मासाः’ / ’ṣaṇmāsāḥ’ - छः मास,

अध्याय 8, श्लोक 24,

अग्निर्ज्योतिरहः शुक्लः षण्मासा उत्तरायणम् ।
तत्र प्रयाता गच्छन्ति ब्रह्म ब्रह्मविदो जनाः ॥
--
(अग्निः ज्योतिः अहः शुक्लः षण्मासाः उत्तरायणम् ।
तत्र प्रयाता गच्छन्ति ब्रह्म ब्रह्मविदः जनाः ॥)
--
भावार्थ :
अग्नि (वेदोक्त / ज्ञान का मार्ग), ज्योति (आत्म-ज्ञान का मार्ग), दिन का समय, चन्द्रमा का शुक्ल-पक्ष , उत्तरायण  (सौर-वर्ष का पूर्वार्ध) इस काल और स्थिति में जो योगी शरीर त्यागते हैं, ब्रहम (के स्वरूप) को जाननेवाले वे ब्रह्मविद् ब्रह्म को प्राप्त होते हैं, अर्थात् ब्रह्मलीन होते हैं ।
--
अध्याय 8, श्लोक 25,

धूमो रात्रिस्तथा कृष्णः षण्मासा दक्षिणायनम् ।
तत्र चान्द्रमसं ज्योतिर्योगी प्राप्य निवर्तते ॥
--
(धूमः रात्रिः तथा कृष्णः षण्मासाः दक्षिणायनम् ।
तत्र चान्द्रमसम् ज्योतिः योगी प्राप्य निवर्तते ॥)
--
भावार्थ :
धूम (अग्नि की तुलना में) रात्रि तथा चन्द्रमा का कृष्ण-पक्ष, छः मास दक्षिणायन के, वह काल और स्थिति है, जिसमें देहत्याग करने के बाद योगी पुनः मनुष्य योनि में जन्म लेता है ।
--

’षण्मासाः’ / ’ṣaṇmāsāḥ’ - The six months (First half-solar year of Indian calendar)

Chapter 8, śloka 24,

agnirjyotirahaḥ śuklaḥ
ṣaṇmāsā uttarāyaṇam |
tatra prayātā gacchanti
brahma brahmavido janāḥ ||
--
(agniḥ jyotiḥ ahaḥ śuklaḥ
ṣaṇmāsāḥ uttarāyaṇam |
tatra prayātā gacchanti
brahma brahmavidaḥ janāḥ ||)
--
Meaning : Fire (of Veda / jñāna), awakening (jyoti), Clarity (śukla-  the fortnight of the bright moon), The six months during summer-solstice, (the First half-solar year of Indian calendar), are the times indicative of those yogī who having realized Brahman, attain Brahman after  their release from the body.
--

Chapter 8, śloka 25,

dhūmo rātristathā kṛṣṇaḥ
ṣaṇmāsā dakṣiṇāyanam |
tatra cāndramasaṃ jyotir-
yogī prāpya nivartate ||
--
(dhūmaḥ rātriḥ tathā kṛṣṇaḥ
ṣaṇmāsāḥ dakṣiṇāyanam |
tatra cāndramasam jyotiḥ
yogī prāpya nivartate ||)
--
Meaning :
Having attained the knowledge partially (dhūma), night, the dark-fortnight of the Moon, and the six months of the southern course of the Sun (winter-solstice), are the times and ways indicative of the fate of a yogī, who (after enjoying fruits of his auspicious deeds in heavens) returns to the next birth as a human once again.  
--