Monday, August 11, 2014

आज का श्लोक, ’विस्तरशः’ / ’vistaraśaḥ’

आज का श्लोक, ’विस्तरशः’ / ’vistaraśaḥ’
_________________________

’विस्तरशः’ / ’vistaraśaḥ’ - विस्तारपूर्वक,

अध्याय 11, श्लोक 2,

भवाप्ययौ हि भूतानां श्रुतौ विस्तरशो मया ।
त्वत्तः कमलपत्राक्ष माहात्म्यमपि अव्ययम् ॥
--
(भव-अप्ययौ हि भूतानाम् श्रुतौ विस्तरशः मया ।
त्वत्तः कमलपत्राक्ष  माहात्म्यम् अपि च अव्ययम् ॥)
--
भावार्थ :
हे कमलनयन! आपके मुख से कही गई भूतों की उत्पत्ति और प्रलय (विनाश-शीलता) को, तथा आपके अविनाशी तत्त्व (स्वरूप) की महिमा को भी विस्तारपूर्वक मेरे द्वारा सुना गया ।
--
अध्याय 16, श्लोक 6,

द्वौ भूतसर्गौ लोकेऽस्मिन्दैव आसुर एव च ।
दैवो विस्तरशः प्रोक्त आसुरं पार्थ मे शृणु ॥
--
(द्वौ भूतसर्गौ लोके अस्मिन् दैवः आसुरः  एव च ।
दैवः विस्तरशः प्रोक्तः  आसुरम् पार्थ मे शृणु ॥)
--
भावार्थ :
हे पार्थ (अर्जुन)! इस लोक में दो प्रकार की भूतसृष्टि अर्थात् मनुष्य होते हैं । दैवी प्रवृत्तियुक्त एवं आसुरी प्रवृत्तियुक्त । इनमें से दैवी प्रवृत्तियुक्त लोगों के बारे में विस्तार से कहा, अब आसुरी प्रवृत्तिवाले लोगों के बारे में मुझसे सुनो ।
--

’विस्तरशः’ / ’vistaraśaḥ’  - in detail,

Chapter 11, śloka 2,

bhavāpyayau hi bhūtānāṃ
śrutau vistaraśo mayā |
tvattaḥ kamalapatrākṣa
māhātmyamapi avyayam ||
--
(bhava-apyayau hi bhūtānām
śrutau vistaraśaḥ mayā |
tvattaḥ kamalapatrākṣa
māhātmyam api ca avyayam ||)
--
Meaning :
O  kamalapatrākṣa (Lotus-eyed śrīkṛṣṇa)! The description of the manifestation and disappearance of the transient beings, and the glory of Your Imperishable Being have been heard by me in detail from You.
--
Chapter 16, śloka 6,

dvau bhūtasargau loke-
:'smindaiva āsura eva ca |
daivo vistaraśaḥ prokta 
āsuraṃ pārtha me śṛṇu ||
--
(dvau bhūtasargau loke 
asmin daivaḥ āsuraḥ  eva ca |
daivaḥ vistaraśaḥ proktaḥ  
āsuram pārtha me śṛṇu ||)
--
Meaning :
pārtha (arjuna)! On this earth, there are two kinds of people, those who have divine tendencies and those who have evil tendencies. So far, the qualities of those of the divine has been described in detail, now listen to the qualities of those who have evil tendencies. 
-- 

No comments:

Post a Comment