Saturday, September 6, 2014

आज का श्लोक, ’वरुणः’ / ’varuṇaḥ’

आज का श्लोक,  ’वरुणः’ / ’varuṇaḥ’  
____________________________

’वरुणः’ / ’varuṇaḥ’ - वरुण (वैदिक देवता),

अध्याय 10, श्लोक 29,

अनन्तश्चास्मि नागानां वरुणो यादसामहम् ।
पितॄणामर्यमा चास्मि यमः  संयमतामहम् ॥
--
(अनन्तः च अस्मि नागानाम् वरुणः यादसाम् अहम् ।
पितॄणाम् अर्यमा च अस्मि  यमः संयमताम् अहम् ॥)
--
भावार्थ :
नागों में मैं शेषनाग, तथा जलचरों का स्वामी वरुण मैं हूँ, पितरों में अर्यमा (नामक पितर) मैं हूँ, और शासन करनेवालों में मैं यमराज हूँ ।
--
अध्याय 11, श्लोक 39,

वायुर्यमोऽग्निर्वरुणः शशाङ्कः
प्रजापतिस्त्वं प्रपितामहश्च ।
नमो नमस्तेऽस्तु सहस्रकृत्वः
पुनश्च भूयोऽपि नमो नमस्ते ॥
--
(वायुः यमः अग्निः वरुणः शशाङ्कः
प्रजापतिः त्वम् प्रपितामहः च ।
नमो नमः ते अस्तु सहस्रकृत्वः
पुनः च भूयः अपि नमः ते ॥)
--
भावार्थ :
आप वायु, यम, अग्नि, वरुण, चन्द्रमा, प्रजा के स्वामी (ब्रह्मा) तथा ब्रह्मा के भी पिता हैं । आपके लिए पुनः पुनः नमस्कार, सहस्रशः नमस्कार, पुनः बारम्बार प्रणाम !
--
 
’वरुणः’ / ’varuṇaḥ’  - Lord varuṇa, of the aquatic creatures,

Chapter 10, shloka 29,

anantaścāsmi nāgānāṃ
varuṇo yādasāmaham |
pitr̥̄ṇāmaryamā cāsmi
yamaḥ  saṃyamatāmaham ||
--
(anantaḥ ca asmi nāgānām
varuṇaḥ yādasām aham |
pitr̥̄ṇām aryamā ca asmi
yamaḥ saṃyamatām aham ||)
--
Meaning :
Among nāga (serpents with hoods), I AM The One named ananta, And Among the aquatic creatures, I AM their Lord varuṇa. Among manes (departed souls) I AM aryamā, and among the rulers, I AM yama, (The Death).
--
Chapter 11, śloka 39,

vāyuryamo:'gnirvaruṇaḥ śaśāṅkaḥ
prajāpatistvaṃ prapitāmahaśca |
namo namaste:'stu sahasrakṛtvaḥ
punaśca bhūyo:'pi namo namaste ||
--
(vāyuḥ yamaḥ agniḥ varuṇaḥ śaśāṅkaḥ
prajāpatiḥ tvam prapitāmahaḥ ca
namo namaḥ te astu sahasrakṛtvaḥ
punaḥ ca bhūyaḥ api namaḥ te ||
--
Meaning :
You are  The Lord in the form of Air (vāyu), The Lord of birth, life and death (yama), The Lord in the form of Fire (agni), and also in the form of waters and oceans (varuṇa), You are The The Lord of the Creation (prajāpati, brahmā), and also The causeless cause The Creator, The Father of brahmā. Prostrations to You a thousand times, again and again.
--

No comments:

Post a Comment